balans tussen voelen, denken en doen - de persoonlijke dimensie

Ieder maatschappelijk dilemma komt voort uit wat we voelen, denken en hoe we handelen in dagelijkse omstandigheden. Wij verwerpen of accepteren een idee, situatie of onderwerp op basis van gevoelens als angst, plezier of pijn. Door deze gevoelens accepteren of verwerpen we ook onze eigen rol in een situatie, en nemen we een besluit tot wel of niet handelen. Onze gevoelens kunnen we beargumenteren en idealiseren (rationalisering)1).

Deze argumentaties en idealen, hoe ongelukkig ze ook mogen zijn, geven zin en betekenis in ons leven en bieden ons identiteit als individu of als groep. Dit individuele of collectieve gevoel van zekerheid en controle is voor ons welbevinden zo belangrijk dat veruit de meeste beslissingen en handelingen bedoeld zijn om onze (groeps)identiteit te bewaren.

Daar staat tegenover dat de argumentatie en idealisering van onze gevoelens in een andere context, groep of generatie nadelig kunnen zijn en verhoudingen tussen personen onder druk zetten. Ook kunnen ze de milieukwaliteit, biodiversiteit en beschikbaarheid van grondstoffen serieus aantasten. Het is daarom zinvol ons bewust te worden van onze gevoelens en hoe deze gevoelens ons denken en handelen bepalen, en in tijd, afstand en schaal, gevolgen met zich meebrengen die buiten ons directe gezichtsveld vallen.


1) Zo wordt vaak verondersteld dat onze economische beslissingen uitsluitend op feiten zijn gebaseerd, maar ontdekt is dat de economie aangestuurd wordt door gevoelens of emoties (Daniel Kahneman, nobelprijs economie 2002).

Afbeelding: Frits Ahlefeldt, hikingartist.com